BIRLEŞMIŞ MILLETLER (AA) – Türkiye’nin de sunucularından olduğu 80’den fazla ülke, küresel barışın garantörleri olması beklenirken veto haklarıyla çoğu zaman BM Güvenlik Konseyini işlevsiz hale getiren daimi 5 üye ABD, Çin, Rusya, İngiltere ve Fransa’ya veto kullanımda ”hesap soracak” kararı 193 üyeli BM Genel Kuruluna getirdi.
BM Güvenlik Konseyinde veto gücüne sahip 5 ülkeden birinin bu hakkı kullanması halinde açıklama yapmasını talep eden karar, BM Genel Kurulunda kabul edildi.
Karara göre BM Genel Kurulu, BM Güvenlik Konseyinin daimi üyelerinden biri herhangi bir kararı veto ettiğinde 10 gün içinde toplanarak, veto edilen konuyu görüşebilecek ve veto hakkını kullanan ülkeden kendisini savunmasını isteyecek.
BM Güvenlik Konseyinin daimi üyelerinin veto etme hakkını azaltmaya yönelik uzun süredir tartışılan bu konu, Rusya’nın Ukrayna’ya başlattığı savaşın ardından yeniden gündeme geldi.
15 üyeli BM Güvenlik Konseyi, küresel barışın garantörü olması beklenen 5 daimi üyesinin zaman zaman kendi çıkarları doğrultusunda veto hakkını kullanması üzerine son yıllarda tıkanıp işlevini yerine getiremez hale geldi.
Veto yetkisi olan ABD ve İngiltere’den tasarıya destek
BM Genel Kuruluna getirilen tasarıya BM Güvenlik Konseyi’nde veto gücüne sahip ABD ve İngiltere de destek verdi ve kararın sunucuları arasında yer aldı.
BM Güvenlik Konseyinde veto hakkını en fazla Rusya kullandı.
İlk veto 1946’da Sovyetler Birliği tarafından kullanıldı ve Rusya şimdiye kadar BM Güvenlik Konseyinde 120 kararı veto etti.
Rusya’nın vetoları 2011’de Suriye iç savaşıyla artmaya başladı ve Çin de Rusya’nın yanında yer alarak Suriye’de kimyasal silah kullanımı dahil birçok tasarıyı veto etti.
Rusya’dan sonra BM Güvenlik Konseyinde veto hakkını en fazla kullanan ülke ABD oldu.
ABD ise şimdiye kadar çoğu İsrail hakkında 82 kararı veto etti. İngiltere ve Fransa ise 1989’dan beri veto hakkını kullanmadı.
Muhabir: Betül Yürük
